Cách đây khoảng 28 triệu năm, Vịnh Suez hình thành khi mảng kiến tạo Arab tách khỏi mảng châu Phi. Quá trình này, được gọi là tách giãn, thường dẫn đến sự hình thành của các đại dương mới. Tuy nhiên, khác với nhiều trường hợp tương tự, Vịnh Suez đến nay vẫn chỉ là một vịnh.
Trước đây, giới khoa học cho rằng sự phát triển của Vịnh Suez dừng lại khoảng 5 triệu năm trước. Nhưng một nghiên cứu mới, công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters, đã đưa ra một kết luận khác: Vịnh Suez chưa bao giờ ngừng mở rộng, mà chỉ chậm lại với tốc độ khoảng 0,5 mm mỗi năm.
David Fernández-Blanco, nhà khoa học địa chất tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Biển Sâu thuộc Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng phát hiện này thay đổi cơ bản cách nhìn nhận về sự tiến hóa của các đới tách giãn. Theo ông, các đới tách giãn thường được xem là hoặc thành công (tạo ra lưu vực đại dương mới như Biển Đỏ), hoặc thất bại (ngừng hoạt động hoàn toàn). Nghiên cứu mới cho thấy có một trạng thái trung gian: các đới tách giãn giảm tốc nhưng không hoàn toàn ngừng lại.
Ông Fernández-Blanco giải thích rằng Vịnh Suez thường được coi là một ví dụ điển hình về đới tách giãn đã dừng hoạt động, mặc dù vẫn có những dấu hiệu cho thấy nó có thể vẫn đang giãn ra. Các dấu hiệu này bao gồm sự nhô lên của các rạn san hô cổ đại trên mực nước biển, các trận động đất nhỏ và sự nâng lên của một số phần mặt đất do các đường đứt gãy.
Trong nghiên cứu, nhóm tác giả đã khảo sát một khu vực dài 300 km dọc theo Vịnh Suez, phân tích địa hình và hướng đi của các dòng sông chảy qua đá để tìm ra những đặc điểm bất thường do hoạt động kiến tạo gây ra thay vì xói mòn tự nhiên. Họ cũng nghiên cứu độ cao của các rạn san hô, vốn hình thành gần mực nước biển trong các thời kỳ gian băng (thời kỳ ấm hơn giữa các kỷ băng hà) nhưng hiện cao hơn vịnh tới 18,5 m.
Kết quả cho thấy Vịnh Suez không dừng tách giãn mà chỉ giảm tốc độ khoảng 5 triệu năm trước, khi chuyển động của các mảng thay đổi và hoạt động kiến tạo chuyển sang Biển Chết, nơi ranh giới mới giữa mảng châu Phi và mảng Arab đang hình thành.
Fernández-Blanco cho biết thêm, phát hiện này có nghĩa là các khu vực như Vịnh Suez có thể dễ xảy ra động đất hơn so với những đánh giá trước đây. Ông cũng khuyến nghị nên sử dụng các công cụ hiện đại để đánh giá lại các đới tách giãn “thất bại” khác, nhằm xác định xem chúng có thực sự ngừng mở rộng hay không. “Hệ thống kiến tạo của Trái Đất có thể năng động và bền bỉ hơn những gì chúng ta từng nghĩ”, ông nói.
Admin
Nguồn: VnExpress
