Trong báo cáo giải trình và tiếp thu ý kiến về dự án Luật Giáo dục đại học sửa đổi gửi đến các đại biểu Quốc hội vào giữa tháng 11, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ quan điểm về việc có nên đưa các chương trình bác sĩ nội trú (BSNT), chuyên khoa I (CKI), chuyên khoa II (CKII) vào hệ thống giáo dục quốc dân hay không.
Hiện tại, các chương trình đào tạo BSNT, CKI, CKII chưa nằm trong Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân, vốn bao gồm các trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ.
Tại phiên thảo luận ngày 20/11, đại biểu Trần Khánh Thu (Sở Y tế tỉnh Hưng Yên) cho biết chương trình đào tạo BSNT, CKI, CKII đã được duy trì hơn 50 năm qua, kế thừa từ hệ thống của Pháp. Bà Thu nhấn mạnh ngành Y tế “tha thiết” mong muốn bổ sung các hình thức đào tạo này vào hệ thống giáo dục quốc dân, nhằm công nhận văn bằng cho hơn 40.000 cán bộ y tế đã được đào tạo chuyên khoa.
Theo lập luận của bà Thu, các chương trình BSNT, CKI, CKII dành cho người đã tốt nghiệp đại học, do đó, nếu được đưa vào hệ thống giáo dục quốc dân, chúng sẽ tương đương với trình độ sau đại học (thạc sĩ, tiến sĩ).
Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo không đồng tình với quan điểm này. Bộ cho rằng về bản chất, các chương trình BSNT, CKI, CKII là “đào tạo – hành nghề”. Chuẩn đầu ra của các chương trình này hướng đến việc đào tạo kỹ năng hành nghề chuyên khoa, tương tự như các chương trình đào tạo chuyên sâu về tài chính, kiểm toán,… chứ không phải là kết quả nghiên cứu hay đào tạo học thuật để cấp văn bằng trong Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ ra rằng, nhiều quốc gia như Mỹ, Đức, Pháp, Australia, Singapore cũng áp dụng mô hình tương tự. Các chương trình đào tạo kỹ năng chuyên sâu về y tế thường do Bộ Y tế hoặc các cơ quan, hội đồng chuyên môn quản lý, chú trọng sự gắn kết giữa “đào tạo – hành nghề” và an toàn của người bệnh, thay vì quản lý như các chương trình đào tạo học thuật.
Ví dụ, tại Mỹ, bằng MD (Doctor of Medicine) hoặc DO (Doctor of Osteopathic Medicine) là bằng hành nghề y khoa, không phải học vị nghiên cứu. Giai đoạn đào tạo nội trú do hệ thống bệnh viện phối hợp với các Hội đồng chuyên khoa quốc gia quản lý, và kết quả cuối cùng là “Board Certification” (chứng nhận hành nghề chuyên khoa), chứ không phải văn bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng phân tích về mặt thiết kế chương trình, BSNT, CKI, CKII không có cấu trúc tương tự như đào tạo thạc sĩ hay tiến sĩ, thiếu các môn học tiên quyết, môn cốt lõi, kỹ năng nghiên cứu, sản phẩm nghiên cứu và đóng góp mới. Chương trình cũng không được chuẩn hóa theo hệ thống tín chỉ, chuẩn đầu ra học thuật hoặc yêu cầu về tiểu luận, luận văn, luận án, công bố khoa học.
Do đó, Bộ cho rằng việc quy đổi các chương trình này như một bậc trình độ sau đại học sẽ phá vỡ tính thống nhất của hệ thống trình độ và học vị, làm giảm ý nghĩa học thuật của văn bằng thạc sĩ, tiến sĩ. Điều này cũng gây khó khăn cho việc công nhận văn bằng, chuyển đổi tín chỉ và công nhận lẫn nhau trong môi trường giáo dục quốc tế.
Bên cạnh đó, Bộ nhấn mạnh rằng đào tạo chuyên khoa y tế gắn chặt với chuẩn năng lực hành nghề, đạo đức nghề nghiệp và an toàn người bệnh. Những yếu tố này chỉ có thể được kiểm chứng trong môi trường thực hành nghề nghiệp, dưới sự giám sát của hội đồng chuyên môn và cơ sở y tế đủ điều kiện, và không thể thay thế bằng cơ chế bảo đảm chất lượng học thuật thông thường.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, nếu chuyển các chương trình đào tạo chuyên sâu trong y học sang hệ thống giáo dục sau đại học, việc kiểm định và đánh giá có nguy cơ tách rời môi trường hành nghề, dẫn đến suy giảm tính chuyên nghiệp, hiệu quả đào tạo và tiềm ẩn rủi ro.
Bộ cũng lo ngại rằng việc xếp BSNT, BSCKI, CKII vào trình độ sau đại học như thạc sĩ, tiến sĩ sẽ tạo ra tiền lệ, khiến các lĩnh vực khác cũng có thể đề nghị được “nhập” vào hệ thống này. Các ngành văn hóa, nghệ thuật, thể thao, công an, tòa án, kiểm sát đều có các hình thức đào tạo sau đại học mang tính hành nghề đặc thù.
Ví dụ, một huấn luyện viên thể thao cần 2-3 năm tích lũy các chứng chỉ hành nghề, nhưng điều đó không có nghĩa là văn bằng tương ứng với trình độ cử nhân hoặc thạc sĩ.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cảnh báo rằng nếu áp dụng cơ chế tương tự, hệ thống giáo dục quốc dân sẽ bị phân mảnh, mất tính thống nhất trong quản lý trình độ và văn bằng, phá vỡ nguyên tắc “một khung – một chuẩn – một thẩm quyền quản lý thống nhất” trong Nghị quyết 71 và Luật Giáo dục, dẫn đến nguy cơ trùng lặp, xung đột và suy giảm giá trị pháp lý của văn bằng quốc gia.
Để giải quyết vấn đề này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất cùng Bộ Y tế xây dựng cơ chế tích hợp các học phần của chương trình thạc sĩ, tiến sĩ với bác sĩ CKI, CKII, tạo điều kiện để người học có thể nhận đồng thời bằng thạc sĩ, tiến sĩ và chứng nhận bác sĩ chuyên khoa.
Trước giải trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho rằng việc xem đào tạo BSNT, CKI, CKII như đào tạo chứng chỉ hành nghề là không chính xác.
Đại biểu Trần Khánh Thu cũng khẳng định cấu trúc chương trình đào tạo sau đại học các chuyên ngành lĩnh vực sức khỏe hoàn toàn phù hợp với các chương trình đào tạo học thuật, đã được thiết kế chuẩn hóa theo hệ thống tín chỉ, có đầy đủ các môn học tiên quyết, cốt lõi và phụ trợ theo từng chuyên ngành, cũng như môn phương pháp nghiên cứu khoa học.
Dự kiến, dự án Luật Giáo dục đại học sửa đổi sẽ được trình Quốc hội thông qua vào đầu tháng 12 tới.
Admin
Nguồn: VnExpress
